Serebral iflic (CP) nədir?
Uşaqlarda müxtəlif səbəblərdən beynin zədələnməsi və ya inkişaf pozğunluğu səbəbiylə ortaya çıxan bir hərəkət sistemi xəstəliyidir.
Əzələlərdə qeyri-iradi bükülmə, zəiflik, koordinasiya və nəzarət pozğunluğu ilə irəliləyir. Serebral iflicin simptomları beynin zədələnmə dərəcəsindən asılı olaraq sıxılma, gərilmə və əzələlərdə zəiflik kimi çox yüngül simptomlardan tutmuş gəzə bilməmək,yuxarı və aşağı ətrafları istifadə edə bilməmək kimi ağır formalara qədər dəyişir.
Serebral iflicin səbəbləri
- Prenatal (doğum öncəsi) səbəblər (75%): Genetik xəstəliklər, hamiləlik dövründə ananın metabolik və yoluxucu xəstəlikləri
- Doğuş zamanı (15%): Doğuş zamanı uzun müddətli oksigensiz qalma və ya gec doğuş kimi travmalara bağlı
- Doğuşdan sonrakı səbəblər (10%): sarılıq, travma və s.
Simptomlar nələrdir
Simptomlar fərqli xəstələrdə olduğu kimi, hər bir xəstədə müxtəlif görülür. Əzələdə ortaya çıxan disfunksiyanın hansı əzələ qrupunda və hansı növdə olmasına görə sinifləndirilir.
Serebral İflic formaları
- Əzələnin funksiya pozğunluğuna görə:
- Spastik – ən çox rastlanan formadır. Əsasən əzələlərin aktiv və ya passiv olaraq hərəkəti zamanı gərilmə və tonus artımı müşahidə olunur.
- Ataksik – tez-tez yıxılma ilə müşayət olan müvazinət pozulması.
- Rigidlik – əzələlərin sərt və gərgin vəziyyətdə olması.
- Atetoz – daimi qeyri-iradi hərəkətlər
- Əzələlərin tutulma yerinə görə:
- Hemiplegia: Simptomlar bir bədənin sağ və ya sol tərəfində görünür
- Diplegia: Simptomlar bədənin ya hər iki qolunda və ya hər iki ayağında görünür
- Quadriplegia: Simptomlar hər iki qollarda və ayaqlarda görünür.
- Monoplegia: Simptomlar bir əl və ya bir ayaqda görünür.
Bununla yanaşı hərəkət sisteminin əsas simptomlarına əlavə olaraq eşitmə və danışma problemləri, görmə pozğunluğu, hiss-qavrayış problemləri, zehni geriləmə, udma-qidalanma çətinliyi, qəbizlik, epileptik tutma, ortopedik problemlər də ola bilər.
Serebral iflic və Fizioterapiya və Reabilitasiya
Serebral iflic bir ömür boyu davam edən bir xəstəlik olduğu üçün reabilitasiya prosesi də sistemli və səbirli yanaşma tələb edir. Reabilitasiyanın hədəfi uşağın inkişaf mərhələlərini dəstəkləmək və mövcud potensialından maksimum istifadə etmək, gündəlik həyatda müstəqil olmasını təmin etməkdir. Aktivlik dərəcəsinə və növünə görə hər bir xəstə üçün ayrıca bir proqram tərtib olunur. Bununla birlikdə, magnitoterapiya, lazer terapiyası, miostimulyasiya, duruş hərəkətləri, gücləndirmə, birgə hərəkət və gəzinti hərəkətləri, nəfəs məşqləri, peşə terapiyası, balans koordinasiya məşqləri, müvafiq fizioterapiya tətbiqetmələrindən əlavə xüsusi neyrofizioloji məşq üsullarından da istifadə olunur.
